Over de ziekenhuisarts

ZiekenhuisartsKNMG, generalist te midden van specialisten

De ziekenhuisartsKNMG is een nieuwe speler in de ziekenhuiszorg. In 2014 werd het profiel officieel erkend. De ziekenhuisartsKNMG geeft algemene basiszorg. Je meerwaarde als ziekenhuisartsKNMG zit ‘m bij uitstek in je brede blik. Je bent de generalist te midden van specialisten. Jij bent de spelverdeler. Jij ziet de hele patiënt.

Het nieuwe profiel van ziekenhuisartsKNMG komt niet uit de lucht vallen. Al langere tijd wordt gepleit voor een meer generalistische patiëntenzorg, gezien de toename van het aantal - meest oudere - patiënten met multimorbiditeit. Zo’n generalistische aanpak is beter en veiliger. Toch wordt de ziekenhuiszorg steeds complexer en gespecialiseerder. Die trend leidt tot verdere differentiatie binnen specialismen. Het gevolg: de zorg voor een patiënt wordt steeds gefragmenteerder. Vandaar dat er behoefte is aan een dokter met dit nieuwe profiel (figuur 1).

Medische zorgverleners zkh

PA = physician assistant, ondersteunt de arts door zelfstandig specifieke, door de arts gedelegeerde medische taken uit te oefenen.


VS= Verpleegkundig specialisten verrichten zelfstandig complexe verpleegkundige taken en eenvoudige medische handelingen bij specifieke patiëntengroepen


Generalisten: SEH-artsen en ziekenhuisartsen

Herverdeling van taken   
De ziekenhuisartsKNMG is een functie op het competentieniveau tussen dat van ‘basisarts’ en ‘medisch specialist’, namelijk dat van de gekwalificeerde profielarts. Net als bijvoorbeeld de spoedeisendehulparts. Van de medisch specialist neem je de meer “generalistische” taken over. Van de aios of anios neem je (vaak samen met physician assistants en verpleegkundig specialisten) de zorg over waarvoor nu vaak andere specialisten in consult gevraagd worden. Zo kan hoogspecialistische ziekenhuiszorg hand in hand gaan met ziekenhuiszorg die recht doet aan de hele mens.

Bovendien ben je als ziekenhuisartsKNMG bij uitstek degene die zorgdraagt voor de ontwikkeling van kwaliteit en patiëntveiligheid. Dat geldt voor de individuele patiënt en voor de gehele organisatie. Omdat we in de opleiding veel aandacht besteden aan het doen van onderzoek op dit terrein, beschik je als ziekenhuisarts over de expertise om je verbeterplannen degelijk te onderbouwen en te monitoren.

Hierna lees je meer over de specifieke taken van de ziekenhuisarts.

Medisch handelen
Je allereerste taak als ziekenhuisartsKNMG is het leveren van goede, algemene medische zorg op de verpleegafdeling. Bij ‘algemene medische zorg’ denken mensen al snel aan laagcomplexe zorg. Dat is onterecht. Met name de medische zorg voor de kwetsbare, veelal oudere ziekenhuispatiënt, met multimorbiditeit en polyfarmacie is vaak complex. Bovendien: je hebt als ziekenhuisarts je eigen verantwoordelijkheid in de individuele zorg voor een klinische patiënt.

Patiëntveiligheid en kwaliteit
Je tweede taak als ziekenhuisarts betreft de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid. Natuurlijk is iedere zorgprofessional verantwoordelijk voor goede en veilige zorg. Als ziekenhuisartsKNMG ben je echter in de positie om deze thema’s structureel aandacht te geven, zowel op het niveau van de patiënt, als op het niveau van je afdeling. In je opleiding is namelijk veel aandacht voor kwaliteitszorg en onderzoek. Je bent daardoor in staat om een voortrekkersrol te vervullen bij kwaliteitsprojecten en om onderzoek te doen naar thema’s rond kwaliteit en patiëntveiligheid. Dat onderzoek kan zowel wetenschappelijk als praktijkgericht van aard zijn.

Continuïteit van zorg
Je derde taak als ziekenhuisarts betreft de continuïteit van de zorg. Die continuïteit komt regelmatig in de knel. In de Nederlandse ziekenhuizen doen we voor de algemene medische zorg een groot beroep op anios en aios en physician assistants en verpleegkundig specialisten, maar geen van deze groepen kan zowel continuïteit als voldoende kennis en kunde bieden. Een korte toelichting is op zijn plaats.

Anios zijn meestal tijdelijk op de afdeling. Zo gauw er zich ergens een aantrekkelijke opleidingsplaats aandient, stromen ze door. Hierdoor ontstaat discontinuïteit op de afdeling. De opleidingen tot physician assistant en verpleegkundig specialist zijn hbo-master-opleidingen van respectievelijk 2,5 en 2 jaar. De opleidingen zijn sterk gericht op één bepaald specialisme en (meestal) één specifieke patiëntengroep binnen dat specialisme. De aios ten slotte heeft primair de focus op het verwerven van de competenties die horen bij het het medisch-specialisme van zijn of haar opleiding. Hij of zij krijgt daar bovendien minder tijd voor want de opleidingen worden korter. Bovendien wordt door die kortere opleidingsduur het verloop van aios ook groter.

De ziekenhuisartsKNMG daarentegen heeft gekozen voor het vak en kan zorgen voor hoogwaardige basiszorg, continuïteit en goede communicatie met andere zorgverleners in en buiten het ziekenhuis. Door je bredere blik op de organisatie van het zorgproces en je vermogen om kwaliteitsprojecten tot een succes te maken, draag je als ziekenhuisarts op afdelingsniveau bij aan verbetering van zowel kwaliteit van zorg als van patiëntveiligheid.

De opleiding
Al met al worden er hoge eisen gesteld aan de ziekenhuisartsKNMG. Je opleiding is daarvoor ingericht. Allereerst is er meer dan voldoende exposure aan complexe leersituaties. Daarnaast word je geacht te beschikken over een zeer brede kennis. Je weet veel van veel onderwerpen. Denk aan peri- en postoperatieve zorg, wondgenezing, water- en zouthuishouding, circulatie en ventilatie, voeding en metabolisme, stolling, infectie en afweer en farmacotherapie. Verder besteed je in de opleiding veel aandacht aan communicatie en samenwerking. Dat betreft patiënten en andere zorgverleners, zowel binnen als buiten het ziekenhuis. Ook het doen van onderzoek komt uitgebreid aan de orde. En ten slotte leer je op het vlak van medisch handelen hoe je zorgt voor een goed behandelplan waarover alle betrokkenen het eens zijn.